Díxilo abenayá
nun entrevista y tamién nesti mesmu canal el día 6 de xineru, onde m'estendía
más nello. Si los falantes (nun me presta dicir asturianistes, como veo
perdayuri dacuando, porque los falantes n'asturianu puen ser asturianistes o
non), si los falantes, dicía, nun merquen llibros, ¿cómo va caltenese una
industria cultural en términos de perres y sostenibilidá? Y nun se merquen. Nun
pasa nada por reconocelo. Dicía ún qu'elli nun tenía que comprar llibros de
poesía si nun-y gustaba la poesía, solo por militancia. Val. Pero ye que cada
añu edítense (o a lo menos editábense en dómina de vaques gordes) más d'un
centenar de llibros de toa estaya y calidá. Nun atopar un llibru al mes, doce
ente cien, paezme que ye bien cazalbo.
Toi d'alcuerdu en que la llectura tamién ye escaso en castellán (la
xente prefier el gustu inmediatu y pasivu de la televisión), cuantimás
n’asturianu, con un públicu llector reducíu. Vivimos la hipermodernidá de
Lipovetsky cola pabana de los guah.es inocentes. Too cambia y too desapaez, y
na defensa de la cultura asturiana, yá lo dixi dayuri, tenemos que movenos nesi
low cost d’oportunidaes que xurden a cada pasu. Zygmunt Bauman fala de
la lliquidez d’una realidá en constante ximelgadura. ¿Hai pocos llectores d’un
poemariu n’asturianu? ¿Cuántos hai d’un poemariu en castellán? La respuesta
empobina pa la mesma entreseca de consuelos. La lliteratura esixe un vagar del
qu'anguaño nun se dispón ente tantu aparatu d'inmediatez. Pero entós, ¿porqué
nun se quexen los poetes en castellán de la so falta de conocencia pol públicu
pueblu?
La diferencia asítiase nesa palabra: conocencia. A ellos conócenlos y
vienden llibros tamién porque los conocen. Fálabame dapoco un amigu nun
cafetería de Mieres de qu'una poeta n'asturianu saliera lleendo unos versos nun
programa de la televisión autonómica y, de sutaque, convirtióse n'escritora.
Tenía años d'escribir en prensa y en llibros, d'asoleyar una obra granible y
fonda, pero solo cuando salió na televisión entamaron a llamala vecinos y
conocíos pa felicitala y comenta-y con desboyu que descubrieran qu'escribía.
Triste. Apuesto qu'agora fueron dalgunos a merca-y un llibru, después de vela
nel programa, pa ver qué tal escribe, pa saber cómo ve'l mundu, o solo pa
dici-y la prósima vez que la vean que-y lleeron un llibru.
Tuvi una editorial en solitariu y a comuña, y si un llibru n'asturianu
vendía cien exemplares yá yera muncho. Cuando digo que nun se merquen llibros
abondos toi iguando un cálculu que pon en rellación los potenciales llectores y
los llibros vendíos. Nun ye la llectura l'ociu preferíu pola xente nin
n'Asturies nin nel restu d'España, pero si facemos un paralelismu ente los
llibros que se vienden en castellanu y el númberu de falantes d'esa llingua y
lo mesmo lo treslladamos a la lliteratura asturiana cuido que'l porcentaxe de
llectores n'asturianu sía menor. Si los falantes n'asturianu nun s'averen a la
lliteratura asturiana, y los que nun falen asturianu nun saben qu'esiste pola
falta de promoción, ¿qué futuru-y espera a la llingua?
Hai poco, lleía yo dos artículos venceyaos a la to última entrada:
ResponderEliminarNún, falabéis dellos editores asturianos, allá pel 2010, so la situación editorial n'Asturies. Quedéme colos datos polo recientes (anque obsoletos yá, de xuro): 800 llibros al añu n'Asturies, de los que'l 20% (unos 150) yeren n'asturianu. Sicasí, como pasa nel panorama estatal, anque tábemos nel tercer puestu n'edición por ratio de población, teníemos tamién una ratio de llectores perbaxo sensiblemente de la española, que ta a la vez perbaxo sensiblemente de la europea.
N'otru falábase de la situación de les editoriales pequeñes n'España. Anque evidentemente nun ye estrapolable a la situación d'Asturies, estes editoriales pequeñes sí que consideraben, operando en tol estáu, un ésitu rotundu'l vender 2.000 copies d'un llibru, másime teniendo en cuenta que les tiraes rondaben los 3.000 exemplares. A esto, axuntábase-y que'l puntu de media en que cada títulu empezaba a ser rentable, yeren les 1.300 copies vendíes. Quier dicise que'l marxe yera perpequeñu ente rentabilidá efectiva y ésitu. Evidentemente tamién breguen con sovenciones, et. (Bartlevi, la poesía Señor Hidalgo, Funambulista,...).
Ye d'estrañar, yá non que nun fuéremos a facer industria de la lliteratura de nueso, sinon que nun nos diéremos cuenta de qu'estrapolar datos, amenorgar cantidaes p'adaptase a la realidá, nun ye bon negociu: aquelles editoriales, por más qu'endelgacen la so alministración y trabayen con esternos, nun diben sobrevivir col 10% de lo que vienden.
Ye tema que da pa muncha parolada, pero ye complicao salir de los círculos viciosos de siempre, y atopar dalguna iniciativa real de promoción que furrule, saliéndose de les ayudes eternes y la migaya de desidia autocomplaciente que pulula perende.
Un saludu y norabona pol blogue.
Aportes munches coses pa les que paga la pena adicar. El problema, ye verdá, ye doble. Per un llau, véndese poco y mal. Pocos exemplares y en sitios alloñaos unos d'otros (desapaecieron les mítiques llibreríes especializaes), colo que les pequeñes llibreríes nun apuesten pol asturianu porque nun venden más d'un llibru al mes. Les grandes tampoco, porque venden menos y vienen de fuera, desconociendo la realidá de la llingua asturiana.
ResponderEliminarPer otru llau, nun hai promoción de los autores asturianos. El nivel de llectura ye baxu y la xente nun llee n'asturianu. ¿Qué queda entós? Ye un círculu viciosu nel que culpamos a los políticos, a los llectores militantes, a tol mundu... ¿Y si pensaramos en construir envede mirar pal pasáu?