Voi
entrar en materia. Mercar o nun mercar llibros, visibilidá. ¿Qué
hai ente estes coordenaes? ¿Cuála ye la solución dable? Nesta
serie d'artículos apunté direcciones a meyorar, pero nun ufierté
una solución qu'afarara colos estorbos del asturianu, qu'a resultes
d'ello la reconocencia política y llegal de la llingua asturiana
fora completa, que non la normalización, qu'eso va llevar más
tiempu. A lo meyor tampoco agora voi dicir nada interesante.
La mio
propuesta ye una solución a llargu plazu. Nun se va algamar nada de
mano y col arremangu de resultaos que pide esti mundu de consumismu
caníbal. La mio propuesta ye una puerta a un campu abiertu,
n'abertal d'oportunidaes y soluciones. La mio propuesta nun ye otro
qu'una insumisión constante, de desobediencia civil. Propongo que la
sociedá civil asturiana, o polo menos, que la sociedá consciente
col asturianu, faigan de la llingua y lliteratura asturianas un
estilu de vida. Al marxe de los políticos, que yá traté, o del
papel capitalista que tien mercar llibros o nun mercalos, y si ye
facedero o non qu'el mercáu s'adientre na reivindicación (vaya, yá
salió la palabrina) de la llingua, nosotros tenemos un pasu más que
dar.
Nun toi
refertando-y a naide la capacidá de concienciación que puean tener
les manifestaciones pola llingua. Pero paezme un exerciciu
democráticu bien ruinu, periódicu y inconstante como pa que sirva
pa sentinos afalagaos y arguyosos del nuestru trabayu pola
conservación d'un patrimoniu llingüísticu. Ye como cuando se me
quexen de que nun voto nes elecciones xenerales, y depués son esos
mesmos que se me quexan los que callen tolos díes cuando puen falar.
La responsabilidá social, política, ecolóxica o económica ye ropa
pa diario, y non el traxe los domingos pa salir guapos nes semeyes
del mayu asturianu, un vienres d'esos nos que andamos pela Uría a la
gueta de sable baxo los adoquines o cuando toca encaxar un papeletu
nuna urna. La democracia hai qu'exercela tolos díes, y l'asturianu
tamién.
Pamidea
la llingua tenía de ser una llamada pa xente de tolos frentes.
Identificar asturianu y nacionalismu (esto ye la mio visión de les
coses) ye peligroso pol espeyu deformante del restu de nacionalismos
españoles (y equí meto tamién el nacionalismu español mesmu). Nun
debiera ser asina, pero les coses pa camudales necesiten tiempu y
voluntaes. Del tiempu nun andamos mui sobraos, y les voluntaes hai
que sumales. Cuando apaez un nacionalismu, xurde otru nacionalismu al
llau. L'asturianu tien que quedar al marxe pa nun morrer en metá de
la guerra, sutrumíu por unos y por otros como un troféu de
vengances y rehenes.
Una
sociedá civil implicada cola cultura asturiana va ser más sensible
a toles manifestaciones d'esa cultura. Defender el paisaxe d'Asturies
y a los paisanos que construyen esi paisaxe (que son la xente que
trabaya nos pueblos, los campesinos) pue ser tamién una forma
d'ayudar a la llingua. Escribir un mensaxe n'asturianu nun ámbitu
castellanu-falante, pa camudar depués el rexistru lligüísticu y
que t'entiendan, pue ser una forma de descubri-y a dalquién que
l'asturianu ta vivu en delles persones. Mercar un llibru n'asturianu,
claro. Facer una asociación col nome, los estatutos y les anuncies
n'asturianu anque llueu la charra que se va facer na casa de cultura
la dea un vallisoletán que nun sabe nin d'ónde bien la lleche.
Falar n'asturianu pel teléfonu. Apoyar campañes de derechos
civiles. Dir a conferencies sobre'l patrimoniu cultural. Y tolo que
nun se m'ocurre agora.
L'asturianu
como forma de vivir, d'alitar, de superar esta anglización constante
de la sociedá mundial, de vencer el solipsismu xabaz que mide les
emociones col metru de les perres, de zarrar puertes a l'actual
marxinación d'estayes (cartelos, toponimia, lliteratura, dalgún
premiu, folixes y cantares) na que tamos somorguiaos, y abrir les
ventanes a una realidá ensembre n'asturianu.
